1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda 4447 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 08.09.1999'a kadar sigortalılara bağlanacak emeklilik aylıklarının hesabında SSK'da olduğu gibi gösterge ve katsayı sistemine göre aylık hesaplanıyordu.
Şimdilerde Sosyal Güvenlik Mevzuatında yapılan değişikliklerin çalışma hayatımıza, emekliliğimize hatta vefatımızdan sonra yakınlarımıza bağlanan aylıklarda nasıl hak kaybı yaratıldığını daha çok konuşuyoruz.Fakat hala daha mağduriyetler tam olarak su yüzüne çıkmış değil.Çoğu henüz bilinmiyor gündeme gelmiyor.Açıkçası sırada gelmiyor.Neresinden tutsanız elinizde kalıyor.
 4447 sayılı kanunun 8/09/1999 tarihinde yürürlüğe girmesiyle gösterge ve katsayı sisteminden hem SSK hem de Bağ-Kur için vazgeçildi. Yılda bir kez arttırılarak yeniden belirlenecek bir gelir tablosu üzerinden prim ve aylık hesaplanması sistemine geçildi.
Bağ-Kur sigortalıları içinse  basamak sistemine geçildi. Bu sistemle birlikte Bağ-Kur sigortalıları için basamak seçimi önemli hale geldi.
Bağ-Kur kapsamında primleriniz ödenmeye başlandığı  tarihte ilk 12 basamaktan birini seçmek zorundaydınız. 5510 Sayılı Kanun 1/10/2008 tarihinde yayınlanıncaya kadar ödenen Bağkur primleri seçilen basamağa göre değişiyordu.
Bağkur primi ödeyen sigortalı seçimini üç ay içinde yapmaz ve Bağ-Kur sigortalısı olmadan önce farklı bir sosyal güvenlik kurumuna tabi bir çalışması yok ise Bağ-Kur'a birinci basamağı seçerek başlıyordu.
22.03.1985'ten sonra,Bağkursigortalısı sigortalılığın başladığı tarihten itibaren üç ay içinde kuruma başvuru yapıp basamak seçmezse bu tarihten  sonra geçen sigortalılık günleri göz önüne alınarak Bağ-Kur basamaklarına intibakları yapılmaktaydı.
Bu intibaklardan örneğin;

4 yıl 6 aydan, 6 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 6. basamaktan başlatıldı.

6 yıl 6 aydan, 8 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 7.basamaktan başlatıldı.

8 yıl 6 aydan, 10 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 8. basamak oldu.

10 yıl 6 aydan, 12 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 9 ,

12 yıl 6 aydan, 14 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 10,

14 yıl 6 aydan, 16 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 11,

16 yıl 6 ay ve daha fazla hizmeti olan sigortalılar için Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 12 , olarak alındı.

EYT kapsamında emeklilik şartlarını değerlendiren Bağ-Kurlularınyukarıdaki açıklamaları değerlendirerek basamaklarını kontrol etmelerini öneririm.
4447 Sayılı Kanun 8/09/1999 tarihinde yayınlanıncaya kadar 1. basamaktan 6. basamağa kadar otomatik olarak yükselmekte, bu basamaktan sonra 2 yılda bir sigortalının isteğine bağlı olarak yapılmakta, 13. basamaktan sonra ise yine sigortalının talebi ile yılda bir yapılmaktaydı.
Ancak 4447 sayılı kanunla basamak artırımlarında yeniden düzenlemeye gidilerek 1. basamaktan 12. basamağa kadar sigortalının talebi olmaksızın otomatik olarak, 13 den 24. basamağa kadar 2 yılda bir sigortalının talebi üzerine artırıma gidildi.
Bağ-Kur sigortalılarının basamağı ne kadar yüksek olur ise emekli olduklarında alacakları aylıklar da o kadar yüksek olur.Bağkur ‘lu e-devletten bağkur basamak yazarak kaçıncı basamakta olduğunu görebilir.Doğru olup olmadığı ise ancak bir uzmanın incelemesi ile ortaya çıkar.
Bağ-Kur, sigortalılarına basamakların önemini yeteri kadar anlatılmadığından ,sigortalıların çoğunluğu basamak artırımını gereksiz veya önemsiz görmektedir.Bağ-Kur ‘luların yüzde doksan dokuzu 6-9 basamak arasında bulunmaktadır.
Türkiye genelinde 13.-24. basamaklar arasında bulunanların oranı yüzde biri geçmez.
5510 Sayılı Kanun 1/10/2008 tarihinde yürürlüğe girince Bağ-Kur ‘da basamak tamamen terkedildi.Bağ-Kur sigortalısı da SSK (4a) kapsamında prim ödeyenler gibi Prime Esas Kazanca göre kendilerine sigorta primi seçmeye başladılar. Böylece asgari ücretle çalışan SSK (4a) sigortalısı ile Bağ-Kur (4b) sigortalısının emekli aylığı hesabı arasında bir fark kalmadı.
Bugün 1/10/2008 öncesi Bağ-Kur kapsamında prim ödeyen ve emeklilik şartları Bağ-Kur kapsamında olacak sigortalıların bir çoğu emekli aylık hesabını yapamadıkları için bu aylık hesabını bilen kişi sayısı bir elin parmakları kadar olduğu için düşük emekli aylığına mahkum kalıyor.
Şimdi önümüzde bir seçim var.Çalışma Bakanlığı EYT yasasının en geç Aralık ayında T.B.M.M ‘ne geleceğini söyledi.Bir çok Bağkur kapsamında EYT ‘li emekli olmayı bekliyor.
SSK ve Emekli Sandığı kapsamında emekli olacak çoğu sigortalı emekli aylığını aşağı yukarı biliyor.Fakat İşveren statüsünde yıllarca prim ödemiş kadın 7200 erkek 9000 prim gününü tamamlayıp emekli olacak ne kadar aylık alacağını bilmiyor.Basamak intibakları doğru yapılmış mı ?Yatırdığı primler tam mı? bu soruların cevapları yok.Genel kural Bağkur emekli aylığı düşük olur.
Bir Bağkur ‘lu da çıkıp demiyor ki; ‘’Usta hem daha fazla prim ödüyorum.Hem 2008 sonrası ödenen primler SSK ile aynı bana neden daha düşük emekli aylığı bağlıyorsunuz? ‘’
Bizim ülkenin temel sorunudur.Soru sormaya , hak aramaya korkarız.Soranı da sevmeyiz.
Sorularınız EYT yasası çıkıncaya kadar çok olsun.Unutmayın köprüden önceki son çıkışa sadece iki ay kaldı.
Sağlıcakla Kalın,
DİLEK ETE