Muharrem İnce ve Mustafa Sarıgül…
İki siyasetçinin ortak özellikleri var. Son günlerde isimleri yeni kurdukları siyasi oluşumlarla gündeme geldi. Her iki isim de CHP’de uzun süre genel başkanlık yarışı içine girdiler. Mustafa Sarıgül, Deniz Baykal’a karşı aday olup kaybetti. Aynı şekilde Muharrem İnce de Kemal Kılıçdaroğlu ile girdiği genel başkanlık yarışlarını kaybetti. Mustafa Sarıgül, Değişim Partisi ile resmiyet kazandı. İnce henüz CHP’den şu ana kadar istifa etmiş değil. Biri İzmir Milletvekili olmak üzere toplam 3 CHP’li vekil, İnce’nin Memleket Hareketi’ne katılmak üzere istifa etti. Genel Başkanları CHP üyesiyken “Biz sana geliyoruz” dediler ve özellikle İzmirli Vekil Mehmet Ali Çelebi büyük eleştiri aldı. İzmir’den aday olur tekrar seçilirse eleştirilerin tamamını boşa çıkarır Vekil Çelebi. Vekillerin parti değiştirmesi ayrı bir yazı konusu… Biz asıl konumuz olan Türk Siyasi Tarihi’ne 94 Vakası olarak geçen 1994 Yerel Seçimleri’ne gidelim ve sonuçlarına bakalım.
LİDERLİK YARIŞI SOL’A HEP ZARAR VERDİ!
27 Mart 1994 Yerel Seçimleri’ne gidilirken Türk Siyaseti’nden üç solda parti vardı. Uzun yıllar SHP’de Erdal İnönü’ye karşı genel başkanlık yarışı veren Deniz Baykal, 1992 yılında tekrar açılan CHP’nin genel başkanı olmuş ilk seçimine girmişti. CHP’nin o tarihte yerel seçimlere girmesi Ankara, İstanbul ve İzmir’de sol belediyelerin olduğu başkanlıkları sonuçları bugünlere kadar gelen Refah Partili ve DYP’li adaylara bıraktı.
Şunu baştan söylemek gerekir. Parti kurmak gerekli şartları yerine getiriyorsa her kişinin ve görüşün en demokratik hakkıdır. Muharrem İnce ve Mustafa Sarıgül’e “neden parti kuruyorsunuz arkadaş?” sorunu yöneltmek reel olarak haksızlık olur. Fakat demokratik haklar, siyasi yaşama özellikle sosyal demokrat sol kesime ileriye dönük ne gibi zararlar vermiş 94 Vakası ile incelemeye alalım.
İSTANBUL, ANKARA, İZMİR NASIL KAYBEDİLDİ?
27 Mart 1994 Yerel Seçimleri’ne üç sol parti katıldı. Dönemin en büyük sol partisi SHP, Bülent Ecevit’in DSP’si ve Deniz Baykal’ın lideri olduğu CHP…
İstanbul’da SHP’nin adayı Zülfü Livaneli, DSP’nin adayı Necdet Özkan, CHP’nin adayı da Ertuğrul Günay şeklinde sıralandı. İstanbul seçimini kazanan isim ise Refah Partisi adayı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Partilerin aldıkları oy oranları şöyle oldu.
Refah Partisi: Yüzde 25.19
SHP: Yüzde 20.30
DSP: Yüzde 12.38
CHP: Yüzde 2.1
Üç sol partinin toplam oy oranı yüzde 34.81 olarak ortaya çıktı Solda birlik sağlanamadığı için İstanbul seçimlerini Refah Partisi kazandı.
1994 Seçimleri’nde SHP’nin Ankara adayı Korel Köymen, CHP’nin adayı da Ali Dinçer oldu. Seçimi SHP kıl payı kaybetti.
Refah Partisi: Yüzde 27.30
SHP: Yüzde 26.80
DSP: Yüzde 7.07
CHP: Yüzde 2.1
Ankara’da CHP’nin seçime girmesi SHP’ye seçim kaybettirdi. Refah Partisi adayı Melih Gökçek yüzde 0.5 seçimi kazandı ve Ankara’nın sola geri dönmesi için 24 yıl beklendi.
Gelelim Güzel İzmir’imize… 1994 Yerel Seçimleri’ne gidilirken belediye başkanlığında SHP’li Yüksel Çakmur vardı. SHP’nin adayı tekrardan Çakmur oldu. DSP’nin adayı Gazeteci Ayla Tamar, CHP’nin adayı da Süha Baykal olarak gösterildi. Seçimi kıl payı DYP adayı Burhan Özfatura kazandı. Sonuçlar şu şekildedir…
DYP: Yüzde 27.80
SHP: Yüzde 26.50
DSP: Yüzde 7.00
CHP: Yüzde 2.5
Şimdilerde solun kalesi olarak İzmir, bölünmüşlük yüzünden başkanlığı 1994 yılında DYP’ye verdi.
O yıllardan bu yana seçim sistemi değişti. Şimdi ittifaklar var. İnce ve Sarıgül'ün partileri hangi ittifakta yer alacak büyük soru işareti. Sarıgül, ittifak sorularına “ne sağcıyız ne de solcu” olarak cevap veriyor. Yeni sistemde yüzde 1 büyük önem taşıyor. İşte bu yüzden 94 Vakası'nın tekrar tekrar incelenmesi gerekiyor.
Son cümle: “Tarih tekerrürden ibarettir. 'İlle de ben' demenin siyasi ve sosyal sonuçları olmuştur…”