İzmir’de ‘Yaşayan Körfez’ için dev adım

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Körfez’in temizlik sürecinde büyük önem taşıyan Çiğli Atık Su Atık Su Arıtma Tesisi’nin 4. Faz Projesi’nin temelini attı. Tesisin kapasitesini yüzde 36 oranında artıracak yatırımla ilgili konuşan Başkan Soyer, “Biz bu dönemde kirliliği halının altına süpürmek yerine onu kaynağında sıfırlayan detaylı ve yenilikçi bir yol haritası belirledik. Yaşayan Körfez Seferberliği ile günü kurtarmayı değil, 50 yıllık bir planlamayla İzmir'in ana sorunlarından birine kalıcı bir çözüm üretiyoruz” dedi.
İZSU Genel Müdürlüğü tarafından 11 milyar 95 milyon liralık dev bir bütçeyle projelendirilen ve bilimsel planlamayla hazırlanan “Yaşayan Körfez” programı çerçevesinde Çiğli İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’nin 4. Faz inşaatı başladı. Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini yüzde 36 oranında artıracak 4. Faz inşaatının temeli törenine İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mustafa Özuslu, Çiğli Belediye Başkanı Utku Gümrükçü, Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, Narlıdere Belediye Başkanı Ali Engin, meclis üyeleri, muhtarlar, sivil toplum kuruluşları temsilcileri, yurttaşlar katıldı.

“11 milyar liralık seferberlik”
Törende konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, İzmir’in yarım asra yakın süredir devam eden en büyük sorununun Körfez kirliliği olduğunu belirtti. Bugün 50 yıllık küslüğün sona yaklaştığını müjdeleyen en önemli anlardan birini yaşadıklarını ifade eden Başkan Soyer, “Yaşayan Körfez Seferberliğimiz bugün yepyeni bir aşamaya taşınıyor. Yüzülebilir Körfez hedefimize bizi taşıyacak en önemli yatırımlardan biri olan Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi dördüncü fazın temel atma töreni için bir aradayız. Titiz bir bilimsel planlamayla hazırlanan 'Yaşayan Körfez Seferberliği' için ayırdığımız bütçe 11 milyar 95 milyon lira. Dördüncü Faz’ın tek başına arıtacağı kirli su miktarı ise 216 bin metreküp. Böylelikle bu dönemde İzmir Körfezi’ni temizleyecek toplam arıtma kapasitesini 626 bin 400 metreküpten 978 bin 800 metreküpe, yani yaklaşık 1 milyon metreküpe çıkartıyoruz. Önümüzdeki dönemde İZSU’nun yapacağı 100 büyük yatırımın toplam bütçesi ise yaklaşık 20 milyar lira” dedi.

“Körfez'deki kirliliğin kökünü kazıyoruz”
İZSU’nun yatırım bütçesinin yarıdan fazlasını, İzmir kent merkezinin yarım asırdır bekleyen en büyük sorununu çözmek ve çocuklara tertemiz bir Körfez bırakmak için ayırdıklarını açıklayan Soyer, “Körfez’e 50 yıldır akan kirliliği karadan, kıyıdan ve denizden kuşatma altına aldık. Bugüne kadar Körfezle ilgili elbette birçok çalışma yapıldı. Bunların bir kısmı tamamlanmış, bir kısmı ise yarım kalmış. Biz bu dönemde kirliliği halının altına süpürmek yerine onu kaynağında sıfırlayan detaylı ve yenilikçi bir yol haritası belirledik. Karada, kıyıda ve denizin içinde bir zincirin halkaları gibi uzanan on devasa yatırımla Körfezdeki kirliliği kuşatma altına aldık. Yaptığımız yatırımlarla İzmir Körfezi'ndeki kirliliğin kökünü kazıyoruz. Geçen yıla göre bu yıl İZSU HİM Merkezi’ne kokuya yönelik gelen şikayetlerdeki azalmaya da dikkat çeken Soyer, “Aradaki çok büyük farkın nedeni, Yaşayan Körfez Seferberliğimizin hızla sonuç vermesi. Tüm İzmirlilerin içi rahat etsin. Yaşayan Körfez Seferberliğini oluşturan 10 projemiz ilerledikçe, bu şikayetlerin daha da azaldığını ve kısa sürede hayatımızdan çıktığını göreceksiniz” ifadelerini kullandı.

“Yağmur suyu hatları yapılarak tesisin ömrü uzatıldı”
Son üç yılda Körfez’e açılan 220 kilometrelik yağmur suyu hattını tamamladıklarını anlatan Başkan Soyer, 2023’te ise yaklaşık 7 milyar liralık dev bir yatırımla 270 kilometre yağmur suyu hattı daha yapacaklarını söyledi. Yatırımların Balçova’dan Çiğli’ye kadar Körfez’in etrafını saran tüm merkez ilçeleri çevrelediğini belirten Soyer, “Çocuklarımıza tertemiz bir Körfez bırakmanın tek yolu, kirliliğin kökünü kazımak. Bunun da en önemli yolu, bugüne kadar kimsenin el atmadığı yağmur suyu hatlarını tamamlamak. Eğer bunu yapmazsak Çiğli Arıtma Tesisimiz daima bir tansiyon hastası gibi yaşayacak ve verimi düşecek. Biz yağmur suyu hatlarını yaparak aynı zamanda bu değerli tesise gelen su miktarını dizginliyor ve onun ömrünü uzatıyoruz” diye konuştu.

“Kent merkezinde ekolojik bir koridor oluşturulacak”
Yaşayan Körfez Seferberliğinin ikinci adımının ise Körfez çevresindeki arıtma tesislerinin kurulu gücünde yapılan çalışmalar olduğuna dikkat çeken Soyer, şunları söyledi:
“Ben görevi devraldığımda bugün bulunduğunuz Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin 604 bin 800 metreküplük 1-2 ve 3. Fazları düşük verimle çalışıyordu. 250 milyon liralık revizyon projemizle bunu en üst seviyeye çıkarıyoruz. Buna ek olarak Narlıdere’deki Güneybatı Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini membran biyoreaktör teknolojisi ile 36 bin 400 metreküp artırarak 21 bin 600’den 58 bine çıkarıyoruz. Karabağlar’da kurduğumuz İzmir’in ilk yeraltı arıtmasının kapasitesi ise 100 bin metreküp. Bu tesis, iç bölgelerde zaman zaman kokuya neden olan yavaş kanalizasyon akışını hızlandıracak. Öte yandan, bu tesiste arıtılmış atık suların Meles Çayı’na verilmesiyle, Meles’e tatlı su kaynağı oluşturularak kent merkezinde ekolojik bir koridor oluşturulacak. 2026 yılında tamamlanacak 850 milyon liralık bu yatırımımızın bir özelliği de EXPO 2026 projemizin de bütünleyici bir parçası olması.”

“Arıtma tesisinin çevresinde çamur birikmeyecek”
2013 yılında devreye alınan Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi çamur çürütme ve kurutma ünitesinde zaman içerisinde oluşan yıpranma nedeniyle revizyon ve kapasite artışı yaptıklarına değinen Tunç Soyer, “800 milyonluk bu yatırım sayesinde artık arıtma tesisinin çevresinde çamur birikmeyecek. 20 yılı aşkın süreyle birikmiş çamuru bu bölgeden 5 yılda tümüyle uzaklaştıracağız. Kurutulan çamur, çimento üretimi ve benzeri süreçlerde yakıt olarak kullanılarak yeniden ekonomiye kazandırılacak. Ayrıca günde 604 bin 800 metreküp kapasiteli Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin çıkışına günde 200 bin metreküp kapasiteli geri kazanım ünitesi kurarak kazanılmış atık suları tarımsal ve kentsel kullanıma yönlendiriyoruz. 1 milyar liralık bu büyük yatırım Körfez kıyılarındaki dalyanların ekolojik restorasyonu ve balık stoklarının yeniden çoğalması için de tarihi bir öneme sahip” diye konuştu.

“Körfezde sığlaşma kaynaklı koku sorununun önüne geçiyoruz”
Yaşayan Körfez Seferberliğinin üçüncü ve son ayağını ise denize yapılan müdahaleler şeklinde açıklayan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Halihazırda Çiğli Arıtma Tesisi’nden çıkan arıtılmış atık sular iç körfeze dökülüyor. Biz, 200 milyon liraya mal olan bir derivasyon kanalı açarak atık su deşarj noktasını değiştiriyoruz. Arıtılmış tatlı suları Eski Gediz yatağına ve buradan da orta Körfez’e taşıyoruz. Böylelikle, arıtılmış atık suların iç körfeze yönelik koku baskısını ortadan kaldırıyoruz. Projemizin yapımı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın iznini takiben başlayacak ve kısa sürede tamamlanacak. Son olarak, Körfez’de sığlaşma kaynaklı koku sorununun da önüne geçiyoruz. Körfez’e akan derelerin getirdiği teressübat ile 0.5 metreye kadar sığlaşan dere çıkış ağızlarında eksi 4 metreye kadar deniz tabanında tarama çalışması yaparak kokuya neden olan malzemeleri alandan uzaklaştırıyoruz” şeklinde konuştu.

“50 yıllık bir planlamayla kalıcı bir çözüm üretiyoruz”
Bornova Deresi, Bostanlı Deresi, Peynircioğlu Deresi çıkış ağızlarında 420 bin metreküplük tarama çalışması gerçekleştirdiklerini anlatan Soyer, “Ayrıca Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi çıkış noktasında sığlaşan alanda dip taraması yapıyoruz. Tarama çalışmalarından çıkan çamurlarla Çilazmak Dalyanı’nın rehabilitasyonunu sağlayacak ve Körfez’in balık çeşitliliğinin korunmasına katkıda bulunacağız. Bu konudaki izin süreçleri de İZSU Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülüyor. Ayrıca, geçtiğimiz hafta Fransız Kalkınma Ajansıyla bir iyi niyet anlaşması imzaladık ve çok düşük faizli, uzun vade yatırım kredisini İzmir’e kazandırdık. Bu kredi anlaşmasının kimsenin hatırına verilmiş bir lütuf olmadığını belirtmek isterim. Dördüncü Fazın ihalesini 26 Nisan’da tamamladık. İnşaatımızın maliyeti toplam 600 milyon lira. Dördüncü Faz tamamlandığında tesisin günlük arıtma kapasitesi 216 bin metreküp artarak 820 bin metreküpe çıkacak ve tesisimiz Türkiye’nin en büyük atık su arıtma tesisi unvanını alacak” diye ifade etti.